ԿԱՐՕ ԱՐՄԵՆԵԱՆ
Այն, ինչ որ կը պատահի երէկուընէ ի վեր Երեւանի փողոցներուն մէջ ոստիկանական ջոկատներու խուժդուժ գրոհումներով, անգամ մը եւս կը բացայայտէ դիմագիծն ու բնոյթը փաշինեանական համակարգին:
Բագրատ սրբազանին կողմէ առաջնորդուող բողոքի համաժողովրդական շարժումը իր յարաճուն տարերքին մէջն է եւ սարսափի կը մատնէ իշխանութիւնը ամէնուրեք: Իշխանութի՛ւն, որ նոյն յառաջատուութեամբ կը կորսնցնէ իր հակակշիռը երկրի քաղաքական գործընթացին վրայ եւ հետզհետէ կը դիմէ իր ամէնէն յուսահատ զէնքերուն:
Այն արտաքին ուժերը, որոնք իրենց գրաւը դրեր էին Փաշինեանի եւ իր խմբակիցներուն վրայ, այժմ կը գտնուին իրենց խաղը վերանայելու պարտաւորութեան տակ: Մեր ժողովուրդը եկաւ Ո՛Չ ըսելու բոլոր մեծ ու փոքր դաւադիրներուն: Եկաւ հաստատելու հարազատ իրաւատիրոջ իր իրաւունքը այն իսկ օրերուն, երբ աշխարհակարգը սկսած էր պատրաստել հայ անկախ պետականութեան պատանքը` գործակցութեամբ երկրի վիշիական իշխանութեան:
Ասիկա այն իշխանութիւնն է, որ չի կրնար ապաւինիլ քաղաքական բեմի բնականոն գործընթացներուն: Ան պարտութեա՛ն վարչակարգն է, որ կը յաջողի մնալ իշխանութեան դիրքերուն վրայ` շնորհիւ իր արտաքին յենարաններուն: Այս պարագային` նաեւ թշնամի ուժերու բացայայտ նեցուկին: Ան վախուորած, անինքնավստահ, կասկածամիտ, «գող` սիրտը դող» իշխանաւորն է, որ կորսնցուցած է քունը համաժողովրդական շարժման տարերային ալիքին դիմաց: Ան Մսրայ Մելիքն է, որ ինքզինք պատած է «քառսուն գոմշի կաշիով» (իմա՛ կարմիր պերէներու անհատնում շարքերով) եւ տակաւին կը սարսռայ անապահովութեան ահաւոր նոպաներով… Ուրեմն ինչո՞ւ զարմանալ, որ օր ցերեկով Երեւանի փողոցները նշաւակ կը դառնան անասնաբարոյ արարածներու այս նախճիրին: Դիտե՛լ ազատութեան զինուոր Աբրահամ Գասպարեանի եւ այլ նուիրեալներու խոշտանգումը պատկերող տեսանիւթերը:
Ո՞վ ստեղծեց «ոստիկանական» այս տեսակները իրենց գոյնզգոյն համազգեստներով եւ պերէներով: Ո՞վ ձեւակերպեց այս տիպարներուն մտաշխարհը: Ասոնք հայե՞ր են: Ասոնք մարդածիննե՞ր են: Ասոնք հայր ու մայր ունի՞ն: Ասոնք սիրա՞ծ են մէկը: Ասոնք կազմա՞ծ են ընտանիքներ: Իրենց թեւերուն մէջ գգուա՞ծ են իրենց նորածինները: Մոռցէ՛ք օրէնքն ու սահմանադրութիւնը: Մոռցէ՛ք մարդկային տարրական առնչութիւնները մէկզմէկու նմանին հետ: Հարց տուէք դուք ձեզի: Կարելի՞ է պատկերացնել այսպիսի հայեր մեր հայրենիքի հողին վրայ:
Նիկոլն ու իր տէրերը յստակ պատասխան մը ունին բոլորիդ, բոլորիս, հայ ազգի միամիտներուս: Անոնք կ՛ըսեն` ԱՅՈ՛: ԿԱՐԵԼԻ Է: Իսկ համաժողովրդական շարժումը կու գայ յայտարարելու, որ այս թունաւոր տեսակն իսկ է, որ առաջին հերթին վերջ պիտի գտնէ ազատ Հայաստանի հողին վրայ:
Մենք մտած ենք մեր հաւաքական կեանքի նոր փուլը: Սրբազան պայքարը սոսկ Նիկոլի մը դէմ չէ, որ կը մղուի այսօր: (Այդպէս էր սկիզբէն ի վեր): Կրկնե՛նք անգամ մը եւս: Հայաստանը կը գտնուի արտաքին ուժերու գրոհին տակ: Իրականութեան մէջ ան արդէն բռնուած է մէկ կողմէ թուրքեւազրպէյճանական թշնամիի եւ միւս կողմէ` մեծապետական ուժերու աշխարհաքաղաքական աքցանին մէջ: Եւ այնքան ատեն որ Հայաստանի իշխանութեան դիրքերուն վրայ ամուր նստած է փաշինեանական համակարգը, Հայաստանի տէ ֆաքթօ այս կարգավիճակը նախասեմն իսկ է հայ պետականութեան ի սպառ բնաջնջման եւ ՆՈՅՆԻՆՔՆ ԳՈՅՈՒԹԵՆԱԿԱՆ ԱՅՍ ՍՈՒՐ ՃԳՆԱԺԱՄԻՆ ԴԷՄ Է, ՈՐ ԿԸ ԾԱՌԱՆԱՅ ԱՅՍՕՐ ԲՈՂՈՔԻ ՇԱՐԺՄԱՆ ՀԱՄԱԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ, ՀԱՐՈՒԱԾԱՅԻՆ, ԱԶԳԱՀԱՐԱԶԱՏ եւ ԲԱԳՐԱՏ ՍՐԲԱԶԱՆԻ ՃՇԳՐԻՏ ԲՆՈՐՈՇՈՒՄՈՎ` ԱՆՏԵՂԻՏԱԼԻ ՄԱՐԴՈՒԺԸ:
Փաշինեանական համակարգը չի ներկայացներ Հայաստանի եւ հայ ժողովուրդի գերագոյն շահերը: Ան չի ներկայացներ հայ անկախ պետականութեան լինելիութեան դատը: Ան չի ներկայացներ մեր ժողովուրդի ազատատենչութեան արժեհամակարգը: Ան կը ներկայացնէ մեր պարտութիւնն ու անձնատուութիւնը: Ան կը ներկայացնէ մեր երկրի շարունակական գահավիժումը: Լուծարե՛լ այս համակարգը` բանալին իսկ է մեր կեանքի այս ճակատագրական գահավիժումը կասեցնելու կենսական պայմանին:
Իսկ համակարգը ի՛նք կ՛ապրի ու կը սնանի ոչ միայն իր հովանաւորներու քաղաքական առաջնահերթութիւններով, այլեւ` ինքնիր գոյութեան մշտնջենաւորման հրամայականներով: Մէկ կողմէ ան կամակատարն է հովանաւոր ուժերուն, բայց միւս կողմէ` ան բանակցողն է ինքնիր ապագայ կենսապահովման փաթեթներուն: Այս առումով, ԱՄՆ-ի արտաքին գործոց փոխնախարար (Assistant Secretary) Ճէյմս Օպրայընի այցը Երեւան (հայ-ամերիկեան «ռազմավարական երկխօսութեան» ծրագրով) պարզ է, որ պիտի ծառայէ մէկ կողմէ ԱՄՆ-ի կովկասեան քաղաքականութեան առաջնահերթութիւնները (բողոքի շարժման լոյսին տակ) յստակացնելու, բայց նաեւ անպայման` նոր հաւաստիքնե՛ր հայթայթելու Փաշինեանի ցնցուած եւ ներքին ճակատի վրայ աննեցուկ մնացած իշխանութեան…
Բնականաբար հանրութիւնը զուրկ է իրազեկութենէ, թէ իրապէս ի՞նչ ըսուած է ԱՄՆ-ի դիւանագէտին եւ Փաշինեանի միջեւ: Վերջինիս ամօթալի խոստովանութիւնը, թէ ինք 2018-ին բացէ ի բաց ստած է Արցախի ազգային պատկանելիութեան կապակցութեամբ իր տեսակէտին մասին, բան մը պէտք է ըսեն բոլորիս: Ինչո՞ւ յանկարծ: Եւ ինչո՞ւ այսօր: Միաժամանակ ՀԱՊԿ-էն դուրս գալու իր փութկոտ տրամադրութիւնները անշուշտ բան մը կ՛աւելցնեն վերը ըսուածին: Յայտնապէս Օպրայըն ստացած է իր բաժինը, որուն դիմաց ի՞նչ ստացած է Փաշինեան… ԱՄՆ-ի խոստացեալ կրաւորականութի՞ւնը` ՀՀ ոստիկանութեան անպատասխանատու եւ անպատիժ գործելակերպը «երաշխաւորող»: Ժողովուրդն ու մամուլը հրապարակաւ խոշտանգելու արտօնագի՞րը: Քաղաքական ուժերը (առաջին հերթին` Դաշնակցութի՛ւնը) ահաբեկելու օքէ՞յը:
Անուրանալի է մէկ բան: Իր երկրին մէջ ժողովրդավարութեան սկզբունքներուն ուշադիր ԱՄՆ-ի քաղաքականութիւնը, այնուամենայնիւ, երկար փորձ ունի համաշխարհային բեմերուն վրայ հետեւելու ռէալփոլիթիքի բազմաշերտ մեքենայութիւններու: Իրականութիւնը այն է, որ փաշինեանական համակարգը հետզհետէ կը խրի բռնատիրութեան տիղմերուն մէջ եւ իրեն հետ երկիրը կը քաշէ` դէպի վար, դէպի անդունդ, դէպի ոստիկանապետութիւն, դէպի սանձարձակ ֆաշիզմ: Այս բոլորը կը խուսափի՞ն արդեօք ԱՄՆ-ի ուշադրութենէն: Արդեօք չե՞ն անդրադառնար, թէ ի՛նչ խախուտ ճիւղի վրայ դրած են իրենց ոտքը: Կ՛անդրադառնա՛ն: Նաեւ խոր մտահոգութիւն փնտռեցէք Օպրայընի այցելութեան մէջ…
Այս առումով, համաժողովրդական բողոքի շարժումը ժամանակ չունի: Ան կը գործէ շատ նեղ ժամկէտներով: Ժամանակ չունի նաեւ ազգը: Ան պիտի հաստատէ ինքզինք` որպէս երկրին միակ իրական ուժը: Պիտի հաստատէ բարեկամին եւ թշնամիին աչքին հաւասարապէս: Արեւմուտքը չի կրնար իր գրաւը տեւաբար եւ կուրաբար դնել աւազախրող իշխանութեան մը վրայ: Ոչ ալ Մոսկուան կրնայ երկար հանդուրժել Ալիեւի եւ Թուրքիոյ յոխորտանքը տարածաշրջանին մէջ: Եւ այս մէկը` Մոսկուայի երկուութիւններո՛վ հանդերձ: Հայաստանի քաղաքական գետնին վրայ ամուր կայացած նոր ուժն է միայն, որ նոր իրականութիւն կրնայ թելադրել տարածաշրջանին եւ այս վերջինը իր օրակարգին վրայ ունեցող մեծապետական ուժերուն: Նիկոլական ջոլիրէն ազատուած Հայաստանն է միայն, որ նոր յարացոյց կրնայ բերել տարածաշրջանի շփոթին:
Տարածաշրջանի ներկայ շփոթը կարելի է յաղթահարել: Փաշինեանական համակարգի յանցագործ քաղաքականութեան պատճառով Հայաստանը ՈՂԲԱԼԻՕՐԷՆ թերացած է տարածաշրջանի իր աշխարհաքաղաքական պարտաւորութիւններուն մէջ: Ան իր դերը չէ խաղացած: Ան իր դերը չէ ստանձնած: Ան եղած է սնանկ եւ անողնայար: Հայաստանը պիտի վերադառնայ երբեմնի իր գործօն դերակատարութեան` նոր ուղիի վրայ դնելով հայ անկախ պետականութեան ապագան: Այո՛, կարելի է ետ շրջել ծուռ դարձած անիւը: Կարելի է եւ կենսական է: Բայց նաեւ փշոտ է այս ճանապարհը: Փաշինեան անունը կրող թիւրիմացութեան դիմաց պիտի կանգնի ինքնիր ճակատագրին տէր Հայաստանը եւ մեծ զոհողութիւններու գնով վերստին պիտի կերտէ լինելիութեան իր զինարանը: Այլ ելք գոյութիւն չունի: Այսօրուան մեծ սպառնալիքներուն դիմաց մենք ենք, որ պիտի վճռահատենք մեր պատմութիւնը եւ ո՛չ` հակառակը: Եւ Տէր ընդ մեզ:
14 յունիս, 2024
