ՎԱՀՐԱՄ ԷՄՄԻԵԱՆ
Ռուսիոյ դաշնակցային անվտանգութեան ծառայութեան սահմանապահ վարչութեան մամլոյ ծառայութիւնը 17 օգոստոսին հաղորդեց, որ ռուս սահմանապահները 13 օգոստոսին ձերբակալած են Կինէի քաղաքացի մը, որ ապօրինաբար կտրած էր Թուրքիա-Հայաստան սահմանը: Ռուս սահմանապահները 25 յուլիսին ձերբակալած էին նոյն սահմանը ապօրինաբար կտրած 5 աֆղաններ, 3 օգոստոսին` Թուրքիոյ քաղաքացի մը, իսկ 8 օգոստոսին` պանկլատեշցի մը:
Շուրջ 5 օրը անգամ մը, Թուրքիա-Հայաստան սահմանի իրերայաջորդ խախտումներու եւ սահմանախախտերու ձերբակալութեան երեւոյթը կը ստեղծէ բազմաթիւ հարցականներ: Արդեօք այդ դէպքերը միշտ եղա՞ծ են. հաւանաբար: Իսկ ինչո՞ւ հիմա այդ մասին կը հաղորդուի: Պահ մը աչքէ անցընենք վերջին խախտումին եւ անոր մասին լուրի հրապարակման թուականները. դէպքը տեղի ունեցած է 13 օգոստոսին, իսկ ատոր լուրը հրապարակուեցաւ 4 օր ետք` 17 օգոստոսին` այն օրը, երբ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան իր պաշտօնավարման 100-րդ օրուան առիթով հրաւիրած է ժողովրդային հաւաքի: 17 օգոստոսին նաեւ 15 զինուորներէ բաղկացած ազրպէյճանական խումբ մը փորձեց յարձակում գործել Արցախի բանակի մէկ դիրքին դէմ. նպատակը դիրքի գրաւումէն աւելին էր, ատիկա ազրպէյճանական պատգամ մըն էր, սակայն ո՛չ միայն ազրպէյճանական:
Թուրքիա-Հայաստան սահմանի խախտումներու մասին տեղեկատուութեան վերջերս արձանագրուող տարափն ու մասնաւորաբար Հայաստանի արեւմտեան սահմանին վրայ արձանագրուած դէպքին մասին լուրին 17 օգոստոսին հրապարակումն ու նոյն օրը արեւելեան սահմանին վրայ արձանագրուած յարձակումը զուգադիպութիւններ չեն, այլ հայկական կողմի պաշարուած ըլլալու իրողութեան ընդգծում մը եւ Հայաստանի անվտանգութեան համար Ռուսիոյ դերակատարութեան կարեւորութեան, տողատակի սպառնալիք պարունակող, յիշեցում մը:
Ռուսական արջը բնականաբար կոշտ ու կոպիտ է, եւ ունի ու միշտ ալ ունեցած է իր աշխարհաքաղաքական ու սեփական անվտանգութեան վերաբերող մտավախութիւնները: Եւ ճիշդ այդ վէրքն է, որ զայն կը դարձնէ խիստ վտանգաւոր: Լեւոն Տէր Պետրոսեանի կողմէ այդ մտավախութիւնները հրահրող վարմունքն էր, որ գրգռեց արջին զայրոյթը եւ պատճառ դարձաւ մեր դէմ «Օղակ» գործողութեան շղթայազերծման, Հատրութի եւ Մարտակերտի գիւղերուն ու Շահումեանի կորուստին:
Պէտք է ճիշդ հասկնալ 17 օգոստոսի պատգամը, որ ի դէպ իր տեսակին մէջ առաջինը չէր: Պէտք կա՞յ յիշեցնելու յուլիսի սկիզբը ռուս երեսփոխաններու եւ փորձագէտներու Լելէ Թեփէ բարձունք այցելութիւնն ու այդ առիթով կատարուած յայտարարութիւնը: Պատգամին կրկնութիւնը կը վկայէ, թէ ռուսական կողմին մօտ Փաշինեանի խումբին նկատմամբ անվստահութիւնը ո՛չ միայն կը յամենայ, այլ նաեւ թերեւս առաւել արմատացած է շնորհիւ Վրաստանի նախկին վարչապետ Միխայիլ Սահակաշվիլիի այն յայտարարութիւններուն, թէ Փաշինեանը իր գործն է, որ կը կատարէ, եւ անոր յաջողութիւնը «մեր բոլորին յաջողութիւնն է»: Անոր կատարածը գովերգութի՞ւն էր, «արջի ծառայութի՞ւն», թէ՞ վատաբանութիւն: Եթէ վերջինն էր, ապա պէտք էր արժանանար կտրուկ ու հրապարակային հերքումի: Ի վերջոյ, պէտք չէ արջին համբերութիւնը փորձել` տեսնելու համար, թէ իր թաթը բարձրացնելէ առաջ քանի՛ անգամ կը զգուշացնէ:
