31 մայիսէն-4 յունիս 2017 Աւստրալիոյ եւ Նոր Զելանտայի Արեւելեան եկեղեցիներու առաջնորդ հայրերէն կազմուած պատուիրակութիւն մը այցելեց Եգիպտոս: Պատուիրակութեան մաս կը կազմէին Հայկազուն եպս. Նաճարեան` առաջնորդ Աւստրալիոյ եւ Նոր Զելանտայի թեմին, Մելքայթ եկեղեցւոյ առաջնորդ Ռոպեր արք. Ռապպաթ, մարոնի առաջնորդ Անթուան Շարպել եպս. Թարապայ, Սիտնիի ղպտի ուղղափառ առաջնորդ Տանիէլ եպիսկոպոս, Բարսեղ ծ. վրդ. Սուսանեան` պատրիարքական փոխանորդ Հայ կաթողիկէ եկեղեցւոյ, Ճուլիըն արք. Փորթէուս` Հոպարթի (Թազմանիա) կաթողիկէ առաջնորդ: Եգիպտոսի մէջ պատուիրակութեան միացան նաեւ ղպտի ուղղափառ արքեպիսկոպոսներ` Սուրիէլ (առաջնորդ Մելպուռնի), Անպա Տանիէլ (Աւստրալիոյ Շնուտա վանքի վանահայր) եւ հայր Եուհաննա:
Նպատակ
Այցելութեան նպատակն էր զօրակցութիւն յայտնել եգիպտացի ժողովուրդին, ղպտի ուղղափառ եկեղեցւոյ պետ` Թաուատրոս Բ. պապին, հոգեւորական դասին, ղպտի հաւատացեալ ժողովուրդին, իբրեւ կաթողիկէ եւ ուղղափառ եկեղեցապետներ միասնաբար աղօթք բարձրացնել Եգիպտոսի եւ Մերձաւոր Արեւելքի խաղաղութեան ի նպաստ, ամրապնդել համակեցութիւնը քրիստոնեաներու եւ իսլամներու, կոչ ուղղել` զօրացնելու հաւատքը Աստուծոյ, որ մէկ է եւ միեւնոյնը` բոլորիս համար, նիւթական օժանդակութիւն յատկացնել եւ այցելել վերջին խափանարարական գործողութիւններէն տուժած ընտանիքներուն եւ վիրաւորներուն, ինչպէս նաեւ` տարածել գործակցութեան, փոխադարձ հանդուրժողութեան եւ ներողամտութեան գաղափարը` ընդդէմ ատելութեան եւ թշնամութեան:
Պատուիրակութիւնը այցելութիւններ տուաւ հետեւեալ բարձրաստիճան պաշտօնատարներուն եւ հաստատութիւններուն.
Ա) Լիբանանեան դեսպանատուն, ուր ընդունուեցաւ դեսպանին եւ Արաբական լիկայի մէջ մնայուն ներկայացուցիչ Անթուան Ազզամի կողմէ: Դեսպանը բացատրեց, որ Լիբանանի մէջ սուրիացիներու թիւը մօտաւորապէս կէսն է լիբանանցի քաղաքացիներուն: Ան խնդրեց բարեխօսել, որ Աւստրալիան աւելի թոյլատու ըլլայ նոր գաղթողներ ընդունելու:
Բ) Աշխարհի ամէնէն հեղինակաւոր իսլամական Ազհար համալսարան, ուր պատուիրակութիւնը ընդունուեցաւ համալսարանի մեծ իմամ դոկտ. Ահմետ Թայեպի եւ բարձրաստիճան կրօնաւոր մտաւորականներու կողմէ: Կողմերը իրենց համաձայնութիւնը յայտնեցին պայքարելու կրօնական ծայրայեղական մտայնութեան դէմ, կատարելու կրթական ծրագիրներու արդիականացում, ուր ուսուցուին կրօններու փոխադարձ հանդուրժողութիւն, համացանցի միջոցով դէմ դնել ծայրայեղական գաղափարներու տարածման եւ զգուշացնել մանաւանդ երիտասարդութիւնը` ծայրայեղականութեան մէջ սայթաքումէ, այդ նպատակով Ազհար իր ելեկտրոնային կայքը արդէն իսկ հաստատած է: Գործնական աշխատանքի լծել Ազհարի կողմէ հիմնուած «Եգիպտական ընտանիքի տուն» հաստատութիւնը, որուն մաս կը կազմեն Եգիպտոսի բոլոր եկեղեցիները, եւ որոնց համանախագահներն են Ազհարի շէյխն ու ղպտի պապը, որոնք ճիգ ի գործ կը դնեն զայն վերածելու «Համաշխարհային ընտանիքի տուն»-ի: Եզրակացուեցաւ, որ իսլամական կրօնը չէ, որ կը քաջալերէ ահաբեկչութիւնը, այլ զայն կ՛օգտագործեն իսլամի եւ այլ կրօններու մէջ որոմ ցանող կազմակերպութիւններ:
Գ) Աւստրալիական դեսպանատուն, ուր ընդունուեցան դեսպան Նիլ Հոքինզի կողմէ եւ եղան անոր ճաշի հիւրերը: Դեսպանին հետ արծարծուեցան Աւստրալիոյ` Եգիպտոսի նեցուկ կանգնելու եւ միջազգային ահաբեկչութեան դէմ պայքարելու հարցերը:
Դ) Եգիպտոսի եկեղեցիներու կեդրոն, ուր տեղի ունեցաւ միացեալ աղօթք:
Ե) Կաթողիկէ ղպտիներու պատրիարքարան, ուր ընդունուեցան Իսահակ Իպրահիմ պատրիարքին կողմէ: Յանուն պատուիրակութեան` Փորթէուս արքեպիսկոպոս Աւստրալիոյ եկեղեցիներուն զօրակցութիւնը յայտնեց քրիստոնեայ մեծ ժառանգ ունեցող Եգիպտոսի քրիստոնեայ համայնքին, ինչպէս նաեւ Եգիպտոսին`ահաբեկչութեան դէմ անոր տարած պայքարին համար:
Զ) Հանրապետութեան նախագահ Ապտել Ֆաթթահ Սիսիի, որուն ցաւակցութիւն յայտնեց ահաբեկչական արարքներուն զոհերուն եւ շնորհակալութիւն` վնասուած եկեղեցիներու ամբողջական նորոգութեան պետութեան որոշումին համար: Նախագահ Սիսի վստահեցուց պատուիրակութիւնը, որ խափանարարական արարքները քրիստոնեաներուն դէմ չէին, այլ կրօնը կ՛օգտագործուէր եգիպտացի ժողովուրդին մէջ պառակտում յառաջացնելու համար: Նախագահը յատուկ շնորհակալութիւն յայտնեց Թաուատրոս Բ. պապին անոր ցուցաբերած խոհեմութեան եւ իմաստուն կեցուածքին համար: Հանդիպման աւարտին նախագահը երեք անգամ կրկնեց. «Մենք ձեզ բնաւ պիտի չլքենք»:
Է) Թաուատրոս Բ. պապին, որ մեծապէս գնահատեց պատուիրակութեան նախաձեռնութիւնը եւ ըսաւ, որ աւելի լաւ ապագայ կը սպասուի եգիպտացի երիտասարդութեան համար: Ան յորդորեց տնտեսական ծրագիրներու աշխուժացում կատարել, որպէսզի երիտասարդութեան համար աւելի լայն ասպարէզ բացուի երկրին մէջ մնալու եւ զայն զարգացնելու: Հուսկ, պատուիրակութիւնը այցելեց եկեղեցին, ուր տեղի ունեցած էր խափանարարութիւնը, եւ ականատես եղաւ պայթիւնին պատճառած նիւթական վնասներուն: Ներկայ հաւատացեալներէն մին բացագանչեց` ըսելով. « Մենք հպարտ ենք մեր նահատակներով, ինչ որ տանք մեր Տիրոջ, քիչ է` բաղդատած այն զոհողութեան, զոր Յիսուս կատարեց մեր փրկութեան համար»:
Ը) Պատուիրակութիւնը այցելեց նաեւ գաղթի նախարար Նապիլա Մաքրամ Ապտել Շահիտի եւ յայտնեց իր շնորհակալութիւնը այս հանդիպումներու կարգադրութեանց համար: Այցելութիւն տրուեցաւ զբօսաշրջութեան նախարար Եահեա Ռաշետի եւ ծանօթացաւ Եգիպտոսի զբօսաշրջութեան այսօրուան կացութեան: Պատուիրակութիւնը այցելեց նաեւ Հռոմի պապական պատուիրակ Պրունօ Մասուրօ եպիսկոպոսին եւ եղաւ անոր ընթրիքի հիւրը: Պատուիրակութիւնը այցելեց նաեւ հիւանդանոց մը, ուր կը բուժուէին վիրաւորներ եւ աղօթք բարձրացուց անոնց արագ ապաքինման համար: Սրբազան հայրը հայկական փոքր խաչեր նուիրեց վիրաւորներուն:
Այս պատմական այցը արձագանգ գտաւ եգիպտական մամուլին մէջ:
ԴԻՒԱՆ ԱՌԱՋՆՈՐԴԱՐԱՆԻ
21 յունիս 2017