1. Ի՞նչ պատահեցաւ 15 յուլիս 2016-ին:
Թուրքիոյ մէջ թրքական բանակը յեղաշրջման ձախող փորձ մը կատարեց Էրտողանի կառավարութիւնը տապալելու նպատակով:
2. Էրտողան զո՞վ կ՛ամբաստանէ յեղաշրջման այս փորձին համար:
Էրտողան կ՛ամբաստանէ Ֆեթուլլա Կիւլենի կազմակերպութիւնը` «ՖԵԹՕ»-ն:
3. Ինչո՞ւ այս անգամ «ՖԵԹՕ»-ն եւ ոչ` Քրտական աշխատաւորական կուսակցութիւնը:
Որովհետեւ արեւելեան Թուրքիոյ մէջ թուրք-քրտական պատերազմը արդէն շատոնց սկիզբ առած էր, եւ քիւրտերը որպէս Էրտողանի առաւելագոյն իշխանութեան հասնելու գլխաւոր խոչընդոտը արդէն իսկ դժուար վիճակի մատնուած էին: Ուրեմն առաջին խոչընդոտը վերցնելէն ետք, կար միւս յայտնի դէմքը` Կիւլենը, որ կրնայ զօրաւոր մրցակից մը ըլլալ Էրտողանի եւ անոր երազի իրականացման առիթը խլել իրմէ: Ինչպէս նաեւ այս ամբաստանութիւնը առիթը պիտի ստեղծէր թրքական բանակային եւ պետական պաշտօնեաներու շարքերը մաքրել կիւլենականներէ եւ «ՖԵԹՕ»-ի դիրքը տկարացնել Թուրքիոյ մէջ:
4. Լաւ, իսկապէս ո՞վ էր յեղաշրջման փորձ կատարողը:
Եթէ ենթադրենք, որ «ՖԵԹՕ»-ի յայտարարութիւնը սուտ չէր եւ իսկապէս «ՖԵԹՕ»-ն չէր յեղաշրջման փորձ կատարողը, եւ որովհետեւ բանակը այլեւս քեմալականներու ազդեցութեան տակ չէր ու հիմնականին մէջ Էրտողանի հրահանգներով է, որ կը շարժի… ապա այն ատեն կը հասնինք այն եզրակացութեան, որ Էրտողան «ինքնիրեն դէմ» յեղաշրջման փորձ կատարեց:
5. Վերադառնանք սկիզբ: Ի՞նչ պատահեցաւ 15 յուլիս 2016:
Էրտողան անհամբեր է իր սալթանութեան գլուխը անցնելու, տեսաւ, որ կրնայ քիւրտերուն զէնքի ուժով չէզոքացնել, բանակը եւ պետական պաշտօնեաները կրնայ իրեն աւելի հաւատարիմ դարձնել ու շարքերը «ոչ Էրտողանամէտ»-ներէն մաքրել եթէ կիւլենականները խլէ իրենց պաշտօնները եւ, վերջապէս վերջնականօրէն կրնայ ազատիլ ձախակողմեան շարժումներէն, եթէ Ժողովուրդներու ժողովրդավար կուսակցութիւնը մէջտեղէն հանէր: Հետեւաբար, այս բոլորը միասնաբար կարելի էր ընել «յեղաշրջման ձախող փորձով» մը, որուն ընթացքին ինք պիտի չնահանջէր այլ ժողովուրդը փողոց պիտի թափէր արարքը չմեծցնելու ու վերջակէտ մը դնելու համար: Եւ ճիշդ այս բեմագրութիւնն էր պատահածը յուլիս 15-ի Թուրքիոյ անքուն գիշերը:
6. Էրտողանի ծրագիրը որքանո՞վ յաջողեցաւ:
Պետական եւ բանակային շարքերը բիւրեղացան եւ տակաւին առօրեայ դրութեամբ կիւլենականներ եւ երբեմն ոչ կիւլենականներ յանկարծ իրենց պաշտօններէն կը վտարուին, Ժ.Ժ.Կ.-ի երեսփոխաններուն անձեռնմխելիութեան իրաւունքը խլուեցաւ եւ աւելի ուշ, նոյեմբերին, կուսակցութեան ղեկավարները անակնկալօրէն ձերբակալուեցան իրենց տուներէն, Տեմիրթաշ դատապարտուեցաւ 142 տարի բանտարկութեան իսկ Եուքսեքտաղ` 83 տարի: Ազգային մեճլիսէն վտարելով ընդդիմադիրները` շատ մեծ դիւրութեամբ կրցաւ անցընել սահմանադրութիւնը էրտողանականացնող փոփոխութիւնները, եւ եթէ հանրաքուէն ի նպաստ ըլլայ այս փոփոխութիւններուն, Թուրքիան կը դադրի հանրապետութիւն մը ըլլալէ:
