Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon)
No Result
View All Result
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան
No Result
View All Result
Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ
No Result
View All Result

Ամազոնի Անտառը Կ՛այրի

Օգոստոս 31, 2019
| Մանկապատանեկան
0
Share on FacebookShare on Twitter

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Օգոստոս ամսուան սկիզբէն հազարաւոր հրդեհներ կ՛այրեն Ամազոնի անտառը: Այս հրդեհները տեղի կ՛ունենան ամէն ամառ, սակայն այս տարի անոնց թիւը յատկապէս շատ է եւ մտահոգիչ:

Սակայն ինչո՞ւ այժմ այսքան հրդեհներ կան Ամազոնի մէջ: Ասոր պատճառը առաջին հերթին անտառահատումն է: Ամազոնի մէջ բազմաթիւ ծառեր կը կտրուին երկրագործներուն կողմէ` դաշտերն ու արտերը ընդարձակելու համար: Ծառերը կը տարուին իբրեւ փայտը օգտագործելու համար, սակայն մնացած արմատները, տերեւները, պզտիկ ճիւղերը տեղւոյն վրայ կը վառեն: Այս միջոցը արագ է եւ յատկապէս` ոչ մեծածախս: Սակայն երբեմն կը պատահի, որ կրակը տարածուի, եւ երկրագործները չկարենան զայն հակակշիռի տակ պահել:

Այս տարի անտառահատումը մասնաւորաբար շատ մեծ ծաւալներով եղած է, յատկապէս` Պրազիլի մէջ: Փաստօրէն այդ երկրին մէջ է, որ կը գտնուի Ամազոնի անտառի տարածքէն կէսէն աւելին: Արդարեւ, չորութեան պատճառով հրդեհները բազմապատկուեցան:

Ասիկա մեծ մտահոգութիւն կը պատճառէ ամբողջ մոլորակին համար: Հրդեհները շատ վտանգաւոր են Ամազոնի 34 միլիոն բնակիչներուն համար: Սակայն ամբողջ աշխարհը ուղղակիօրէն կ՛ազդուի, որովհետեւ ամազոնեան անտառը կենսական դեր ունի կենսոլորտին մէջ: Ան աշխարհի ամէնէն մեծ արեւադարձային անտառն է, եւ շնորհիւ ֆոթոսենթեզին` ան կ՛արտադրէ մեր թթուածինէն մեծ բաժին մը: Այս պատճառով է, որ ան կոչուած է «Մոլորակին թոքը»: Ամազոնեան անտառը կ՛օգնէ նաեւ նուազեցնելու կլիմային տաքնալու երեւոյթը` արտադրելով մթնոլորտը զովացնող գոլորշի: Ասոր կողքին, հոն ապաստան գտած են տեսակաւոր կենդանի էակներ եւ բոյսեր. մեզի ծանօթ տասը կենդանի տեսակներէն մէկը կ՛ապրի Ամազոնի մէջ

Ինչպէ՞ս կարելի է այդ կրակներուն դէմ պայքարիլ: Հազարաւոր զինուորներ գործի լծուած են Պրազիլի եւ Պոլիվիոյ մէջ` օգնելու հրշէջներուն: Սակայն անոնց գործը յատկապէս դժուար է, որովհետեւ Ամազոնը այնքան խիտ եւ ընդարձակ է, որ հրշէջներուն ինքնաշարժները չեն կրնար հասնիլ կարգ մը շրջաններ: Օդանաւեր ալ կը գործածուին ջուր սրսկելու համար բոցերուն վրայ:

Հակառակ այս բոլորին` հրդեհները կը շարունակեն տակաւին իրենց «նուաճումը»…:

Գիտէի՞ր, Թէ…

Ամազոնի այս վայրի անտառներուն մէջ կ՛ապրին 420 բնիկ ցեղախումբեր: Հետեւաբար, երբ այդ ծառերը կ՛այրին, կը փճանայ նաեւ բնակավայրը հոն ապրող հազարաւոր կենդանի էակներուն, ըլլան անոնք մարդ արարածներ կամ անասուններ:

Քաղաքի Մայթերուն Վրայ

Ֆրանսայի Թուլուզ քաղաքի կեդրոնի Պուսքա թաղամասին մէջ անցորդները սկսան ականատես ըլլալ հետաքրքրական երեւոյթի մը: Յանկարծ թաղամասին մայթերուն վրայ սկսան յայտնուիլ կաւիճով գրութիւններ:

Սակայն այս գրութիւնները բարբարոսութեան հետեւանքներ չէին: Անոնք պարզապէս, կաւիճով գրուած, կը նշեն մայթին վրայ աճող բոյսերուն անունները:

Այս տարօրինակ երեւոյթին լուրը շատ շուտ տարածուեցաւ ընկերային ցանցերուն վրայ, եւ մարդիկ ուզեցին գիտնալ, թէ ո՞վ էր այս նախաձեռնութեան հեղինակը: Քանի մը օրուան անորոշութենէ ետք, վերջապէս` Թուլուզի «Մուզէոմ»-ը խոստովանեցաւ, որ ինքն էր պատասխանատուն «ժամանց հայթայթող, սակայն միաժամանակ շատ լրջօրէն գիտական» այս գործին: «Մուզէոմ» աշխատող բուսաբան Պորիս Փեսեք, իր բարեկամ բուսաբան Փիեր Օլիվէի ընկերակցութեամբ, ներշնչուելով արուեստագիտուհի մը աշխատանքներէն, յղացած են այս գաղափարը: Այս քայլը թէ՛ դաստիարակչական է, թէ՛ ալ ստեղծագործական: Այս մայթերուն վրայ եւ անկիւններուն մէջ բուսնող «վայրի խոտերը» երբեմն ունին շատ բանաստեղծական անուններ. անոնք կրնան նաեւ ունենալ բժշկական յատկութիւններ: Այս ծրագրին ընդմէջէն երկու բուսաբանները կրցած են արձանագրել աւելի քան 83 բոյսի տեսակներ` այդ մէկ թաղամասին մէջ:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Վայրի Անտառներու
Աշխարհէն

– Ամազոնի անտառը ունի 5,4 միլիոն քառակուսի քմ տարածք:

– 200 հազար բնիկ հնդիկներ կ՛ապրին Ամազոնի վայրի անտառին մէջ:

– Ամէն տարի Ամազոնի վայրի անտառէն 52 հազար քառակուսի քմ կը փճացուի:

– Վայրի անտառի մը 0,01 քառակուսի քմ տարածքի մը մէջ 1500 ծաղկաւոր բոյսերու տեսակներ կ՛աճին:

– Պորնէոյի հին վայրի անտառներէն մէկը գոյութիւն ունի 130 միլիոն տարիներէ ի վեր:

– Գիտէի՞ր, թէ արեւի լոյսին միայն 2 առ հարիւրը կը հասնի մինչեւ վայրի անտառներուն գետինը: Այս գրեթէ մութ վայրերուն մէջ աճող բոյսերը չեն կրնար ապրիլ պայծառ լոյսին տակ:

– Մեր գործածած դեղերուն 25 առ հարիւր կը պարունակէ նիւթեր` առնուած վայրի անտառներու բոյսերէն կամ անասուններէն:

– Փափուա Նոր Կինէայի վայրի անտառի մէջ կ՛ապրի Փաէտոֆրին ամոնենսիս կոչուած գորտ մը, որուն մեծութիւնը 7,7 մմ է:

– Մեր սպառած ուտելիքներուն 80 առ հարիւրը ծագումով եկած են վայրի անտառներէն` ըլլան անոնք պանան, գետնախնձոր, աւոքատօ, լոլիկ, սեւ պղպեղ, սուրճ եւ շաքար:

– Մեր մթնոլորտին թթուածինին 20 առ հարիւրը կ՛արտադրուի Ամազոնի վայրի անտառին ծառերուն եւ տարբեր բոյսերուն կողմէ:

– Փերուի վայրի անտառէն մէկ ծառի մէջ կարելի է հանդիպիլ մրջիւնի 43 տարբեր տեսակներու:

– Մինչեւ հիմա գիտնականները կրցած են խորունկ կերպով ուսումնասիրել վայրի անտառներու բոյսի տեսակներէն միայն 1 առ հարիւրը:

– Վայրի անտառին մէջ ամէն տարի կ՛իջնէ 254 սմ անձրեւ:

– Ամբողջ տարուան ընթացքին արեւադարձային վայրի անտառի մէջ, միջին հաշուով, ջերմաստիճանը միշտ 27 աստիճան է:

– Գիտնականները կ՛ենթադրեն, որ արեւադարձային անտառի բոյսերէն եւ անասուններէն 137 տեսակներ կը կորսուին ամէն օր:

Ժամանց
Կէտերը իրարու միացուր 1 – 108` յայտնաբերելու համար պահուած պատկերը:

 

Կրնա՞ս գտնել սրտիկին հասցնող ճամբան:

 

Կրնա՞ս գտնել առաջին կերպարին եւ միւս իւրաքանչիւր կերպարի միջեւ գոյութիւն ունեցող երկու տարբեր մանրամասնութիւնները:

 

Կրնա՞ս գտնել իւրաքանչիւր թիւի տախտակին մէջ համապատասխանող տեղը:

 

 

 

 

 

 

 

Նախորդը

50 Տարի Առաջ (31 Օգոստոս 1969)

Յաջորդը

«Մենք Չենք Պառկիր…»

RelatedPosts

Ամառ Է.  Տաքէն Պաշտպանուինք
Մանկապատանեկան

Ամառ Է. Տաքէն Պաշտպանուինք

Յուլիս 5, 2025
Հսկայական Կէտ Մը… Լոնտոնի Մէջ
Մանկապատանեկան

Հսկայական Կէտ Մը… Լոնտոնի Մէջ

Յունիս 28, 2025
Տարուան Ամէնէն Երկար Ցերեկի Օրը` Ամառնային Արեւադարձի Օրը
Մանկապատանեկան

Տարուան Ամէնէն Երկար Ցերեկի Օրը` Ամառնային Արեւադարձի Օրը

Յունիս 21, 2025
  • Home
  • About Us
  • Donate
  • Links
  • Contact Us
Powered by Alienative.net

© 2022 Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon). All rights reserved.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
No Result
View All Result
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան

© 2022 Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon). All rights reserved.

Are you sure want to unlock this post?
Unlock left : 0
Are you sure want to cancel subscription?