Ներկայիս Թուրքիոյ տարածքը գտնուող Բաղէշի (թրք. անուանումը` Պիթլիս) Անդենց գիւղի (թրք. անուանումը` Տէյիրմենալթը) աւելի քան 1400 տարուան պատմութիւն ունեցող հայկական Սուրբ Անանիա եկեղեցին կ՛օգտագործուի որպէս մարագ եւ յարդանոց: Այդ մասին, ըստ «Ակունք» կայքէջին, կը հաղորդէ «Իհլաս» թրքական լրատուական գործակալութիւնը:
Աղբիւրին յայտնելով, սոյն եկեղեցին 1993-ին արձանագրուած է Տիգրանակերտի մշակութային հարստութիւններու պահպանման շրջանային խորհուրդի կողմէ: Եկեղեցւոյ շուրջ առկայ են նաեւ 15-րդ դարու խաչքարեր, որոնց մէկ մասը դեռ կանգուն է, միւս մասը` ջարդուփշուր եղած:
Աղբիւրը նաեւ կը յայտնէ, որ եկեղեցին բաղկացած է երկու շինութիւններէ, որոնցմէ մէկը կառուցուած է 6-րդ կամ 7-րդ դարերուն: Գիւղի տարեց բնակիչները թրքական լրատուամիջոցին հաղորդած են, որ երբ իրենք մէկ այլ շրջանէն այստեղ տեղափոխուած են, եկեղեցին լիովին կանգուն վիճակի մէջ եղած է:
Կարինի (թրք. անուանումը` Էրզրում) Աթաթուրքի համալսարանի Գեղարուեստի հիմնարկի մագիստրոս եւ լուսանկարիչ Պուրհան Կիւնտողտուն լրատուամիջոցի թղթակիցին հետ զրոյցի ընթացքին նշած է, որ յիշեալ գիւղին մէջ լուսանկարներ առնելով` պատահաբար հանդիպած է այս եկեղեցիին: Ան նաեւ շեշտած է, որ հարկ է եկեղեցին արժեւորել թէ՛ մշակութային եւ թէ՛ տուեալ շրջանին զբօսաշրջութիւնը զարգացնելու առումներով ու` աւելցուցած. «Երբ ժամանակ կ՛ունենամ, լուսանկարչութեամբ կը զբաղիմ, որ նախասիրութիւն է ինծի համար: Այս հինաւուրց եկեղեցին, որուն անունը Սուրբ Անանիա է, պատկանած է հայերուն: Եկեղեցին ուսումնասիրելու ընթացքին հանդիպեցայ շատ էական պատմական արժէքներու, ինչպէս, օրինակ, հսկայական գերեզմանաքարերու եւ արձանագրութիւններու»:
Կիւնտողտուն նաեւ յայտնելով, որ եկեղեցւոյ լուսանկարները առած պահուն շատ տպաւորուած է, նշած է. «Քանզի այդ քարերու երկարութիւնը 5-6 մեթր է, եւ անոնց վրայ փորագրութիւններ առկայ են, որոնք կը պատկերեն քրիստոնէութեան առաջին ժամանակաշրջանը, ինչպէս նաեւ` այլ պատկերներ ու խաչի նշաններ: Խաչքարերու վրայի պատկերներուն մէկ մասը հասկնալի է, միւսը` ոչ: Խաչքարերուն մեծ մասը ցրուած է եկեղեցւոյ շուրջ: Քանի որ այդ տարածքը ներկայիս կը պատկանի անհատի, եկեղեցին կ՛օգտագործուի որպէս յարդանոց, եւ այնտեղ խոտ ու ծղօտ կը պահուի: Քանի որ, կը կարծենք, այս կառոյցը շատ կարեւոր է, ցանկացինք, որ մեր առած լուսանկարները հրապարակուին: Կը մտածենք, որ եկեղեցւոյ շնորհիւ` այս նահանգին մէջ կը զարգանայ զբօսաշրջութիւնը: Այդ պատճառով յոյսով ենք, որ շուտով կը սկսին եկեղեցւոյ վերականգնման աշխատանքները, որովհետեւ անիկա էապէս կը նպաստէ մեր Պիթլիսի եւ այս գեղեցիկ գիւղի զբօսաշրջութեան զարգացման: Երբ նկատի կ՛ունենանք, որ նման հարստութիւն մինչ այժմ կրցած է կանգուն մնալ, կ՛ըմբռնենք հնարաւորինս կարճ ժամանակահատուածին մէջ եկեղեցւոյ վերականգնման անհրաժեշտութիւնը»:
Յիշեցնենք, որ 1850-ական թուականներուն Անդենց գիւղն ունեցած է 54 հայ բնակիչ եւ երկու հայկական եկեղեցի` Ս. Անանիա եւ Ս. Մինաս անուններով:
https://www.sondakika.com/haber/haber-bin-400-yillik-kilise-ot-ve-saman-deposu-olarak-11431062/
Թարգմանեց՝ ՄԵԼԻՆԷ ԱՆՈՒՄԵԱՆ
Akunq.net
