Հայ Դատ

Դեկտեմբերի 18-ին Հայոց ցեղասպանութեան թանգարան-հիմնարկի ժամանակաւոր ցուցադրութիւնների սրահում տեղի ունեցաւ «Մաքառելով կեանքի ու արժանապատուութեան համար. ինքնապաշտպանական մարտերը Մեծ եղեռնի տարիներին» խորագրով ժամանակաւոր ցուցադրութեան բացման արարողութիւնն ու համանուն ալպոմի շնորհահանդէսը: Տասնվեց խորագրերի բաղկացած երկլեզու (հայերէն, անգլերէն) ժամանակաւոր ցուցադրութիւնը եւ համանուն ալպոմն ընդգծում են Հայոց ցեղասպանութեան պատմութեան հերոսական դրուագները` բազմաթիւ տպաւորիչ ինքնապաշտպանական մարտերը, ինչպէս նաեւ` Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան ծնունդն ազդարարած յաղթանակները: Հայոց...

ԼՈՒՍԻՆԷ ԹԵՒՈՍԵԱՆ Այս անգամ ինձ հնարաւորութիւն է ընձեռնուել գրելու եւս մէկ մոռացուած հերոսի` արցախեան շարժման եւ պատերազմի առաջամարտիկ, Աստղաշէնի ինքնապաշտպանական ջոկատի հիմնադիր եւ հրամանատար Վլատիմիր Ղազարեանի մասին: Վլատիմիր Ղազարեանը ծնուել է 1958 թուականին, Ասկերանի շրջանի Աստղաշէն գիւղում: Նախնական կրթութիւնը ստացել է հայրենի գիւղի ութամեայ դպրոցում, ուսումը շարունակել Պատարա գիւղի միջնակարգ դպրոցում: Այնուհետեւ ընդունուել է Ստեփանակերտի գիւղատնտեսական արհեստից վարժարանում: Բարձրագոյն կրթութիւնը...

Էրքամ Էմրէ Էրքամ «Թուտէյզ Զաման»-ի մէջ լոյս տեսած վերոնշեալ խորագիրով իր յօդուածին մէջ կը գրէ. «Համաշխարհային Ա. պատերազմին օսմանեան բանակին մէջ հայ սպայի մը օրագրութիւնը մեզի պատերազմին վերաբերեալ տարբեր տեսանկիւն մը կը ներկայացնէ եւ կը բացայայտէ այն արժէքները, որոնք կորսնցուցած ենք ուրիշներու նկատմամբ հանդուրժողականութեան պակասին պատճառով»: Ան կը գրէ, որ «Չանաքալէի (Կալիփոլի) եւ Արեւելեան Ճակատին վրայ հայ բանակային սպայի մը...

«ԱԿՈՒՆՔ» Երեւանում հայերէնով լոյս է տեսել թուրքագէտ, բանասիրական գիտութիւնների թեկնածու Ռուբեն Մելքոնեանի եւ թուրքագէտ, պատմական գիտութիւնների թեկնածու Մհեր Աբրահամեանի «Օսմանեան կայսրութեան եւ Թուրքիայի Հանրապետութեան բռնի իսլամացման քաղաքականութիւնը հայերի նկատմամբ որպէս ցեղասպանական արարք» գիրքը (Երեւան, ՎՄՎ-պրինտ հրատարակչութիւն, 2015, 238 էջ), որը հրատարակութեան է երաշխաւորել Երեւանի պետական համալսարանի արեւելագիտութեան բաժանմունքի գիտական խորհուրդը: Աշխատութեան մէջ ներկայացւում է թուրքական պետական քաղաքականութեան կարեւոր բաղադրիչներից մէկը`...

Թուրքիայում «Իլեթիշիմ» հրատարակչութիւնը Քազըմ Կիւնտողանի հեղինակութեամբ լոյս է ընծայել «Քահանայի թոռները. տէրսիմահայեր-1» գիրքը: Այդ մասին, ըստ «Ակունք» կայքէջին, տեղեկանում ենք պոլսահայերի «Հայ Թերթ» կայքէջից: Աղբիւրի համաձայն, սոյն գիրքը կազմուած է 1937-38 թթ. Տէրսիմի կոտորածներից ողջ մնացած վանքցի եւ զըմեքցի քրիստոնեայ հայերի պատմութիւններից: Այդ տարիներին ռմբակոծւում եւ աւիրւում է 1915 թ. Հայոց ցեղասպանութիւնից յետոյ Տէրսիմում կանգուն մնացած Հալվորիի Սուրբ Կարապետ վանքը:...

Յ. ՊԱԼԵԱՆ Օրերէ ի վեր Թուրքիան կը փորձէ իր բանակով եւ ոստիկանական յատուկ ուժերով յարձակիլ Թուրքիոյ հարաւարեւելեան շրջաններու Քրտական աշխատաւորական կուսակցութեան (ՔԱԿ) ուժերուն վրայ: Ֆրանսական մամլոյ գործակալութիւնը (Ա. Էֆ. Փէ.) թիւեր կը հաղորդէ. կ’ենթադրուի, որ սպաննուած են ՔԱԿ-ի 102 անդամներ: Թրքական բանակը, 10 հազար  զինուորներ, հրասայլերով, Իրաք ներխուժած եւ ջարդած է քիւրտերը: Թուրքիա մտադրած է քաղաքներու մէջ ապաստանած քիւրտ կռուողները...

Կէօքհան Պաճըք թրքական «Թուտէյզ Զաման» թերթին մէջ լոյս տեսած իր յօդուածին մէջ կը գրէ, որ թրքական կառավարութեան եւ Քրտական աշխատաւորական կուսակցութեան (ՔԱԿ) միջեւ շուրջ երկու տարուան թրքավարի բանակցութիւններէն ետք հարաւ-արեւելեան Թուրքիոյ մէջ դարձել որոշ ձեւի պատերազմ մը գոյութիւն ունի: Բանակցութիւնները թրքավարի էին, որովհետեւ ռազմավարութիւն կամ մանրամասն ծրագիր մը գոյութիւն չունէր: Այսօր Թուրքիոյ մէջ քրտական հարցը թեւակոխած է նոր հանգրուան` թաղային...

ԳԷՈՐԳ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ 2015 թուականը Թուրքիայում բաւական յագեցած էր տարատիպ իրադարձութիւններով ու զարգացումներով, ինչը, յիրաւի, թոյլ է տալիս տարին համարել վճռորոշ թուրքական նորագոյն պատմութեան համար: Պատմական տարին կարեւոր էր ինչպէս ներքաղաքական զարգացումների, այնպէս էլ միջազգային իրադարձութիւնների պարունակում: Երկար տարիներ ի վեր առաջին անգամ Թուրքիայում խորհրդարանական ընտրութիւններին յաջորդեց քաղաքական ճգնաժամը եւ կրկնակի ընտրութիւններ անցկացնելու անհրաժեշտութիւնը, ինչը մեր արեւմտեան հարեւանի համար առաջինն էր...

Գրեց` ՃԵՆԿԻԶ ԱՔԹԱՐ* 2014-ի դեկտեմբեր 31-ին յօդուած մը գրեցի «Մուտք 1915-ի» խորագրով: Գրեցի կանխագուշակելու համար, թէ Հայոց ցեղասպանութեան հարիւրամեակը ինչպէս պիտի նշուի, եւ` իրականութիւնը դիմագրաւելու մեր ձախողութեան պատճառով , հարիւր տարիէ ի վեր մեր անիծուած ըլլալը ինչպէ՜ս պիտի շարունակուի: Յօդուածիս վերջաւորութեան, որմէ մէջբերում պիտի կատարեմ այս գրութեան մէջ, յայտնած էի, որ կը յուսամ հարիւրամեակը պատմական առիթ մը պիտի ստեղծէ զանց...

ՄԵԼԻՆԷ ԱՆՈՒՄԵԱՆ Վերջին տարիներին թուրք պետական գործիչների, ինչպէս նաեւ` հասարակական-քաղաքական կազմակերպութիւնների ներկայացուցիչների մեծ մասը կրօնափոխ հայերի խնդրին հիմնականում անդրադարձել է նման հայերի` «քրտի եւ ալեւիի դիմակի տակ` ահաբեկչական կառոյցներում ընդգրկուած լինելու եւ դրանցում աշխուժ դերակատարում ունենալու դիտանկիւնից»: Յատկապէս Թուրքիայի ներկայիս իշխանութեան գլուխ կանգնած Արդարութիւն եւ բարգաւաճում կուսակցութեան (AKP) անդամները նման հայերի խնդիրն արծարծելիս, որպէս կանոն, կիրառում են վիրաւորական խօսքեր: Այսպէս,...

«ՀԱՅԵՐՆ ԱՅՍՕՐ» Դեկտեմբերի 22-ին Հայաստանի Հանրապետութեան Գիտութիւնների Ազգային Ակադեմիայի  պատմութեան հիմնարկում տեղի է ունեցել պատմաբան, «Օրէնքի ուժով» իրաւապաշտպան հասարակական կազմակերպութեան նախագահ Արմէն Մարուքեանի «Հայոց ցեղասպանութեան հիմնահարցը համաշխարհային քաղաքականութեան ազդեցիկ դերակատարների` Թուրքիայի հետ յարաբերութիւնների պարունակում» գրքի շնորհահանդէսը: Եռալեզու (հայերէն, ռուսերէն եւ անգլերէն) մենագրութիւնում ներկայացուած են համաշխարհային քաղաքականութեան ազդեցիկ դերակատարների` Ռուսաստանի, Միացեալ Նահանգների եւ Եւրոմիութեան` Թուրքիայի հետ յարաբերութիւնների ներկայ վիճակը եւ այդ...

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖԵԱՆ Գագիկ Յարութիւնեան «Ամէն անգամ, երբ Ազրպէյճանի զինուած ուժերը Հայաստանի Հանրապետութեան դէմ կիրառում են գնդացիրներ, ականանետներ եւ հրետանային սարքաւորումներ, նրանք կրակում են Ասթանայի, Տուշանպէի եւ Պիշքեքի, Մոսկուայի եւ Մինսքի ուղղութեամբ», Մոսկուայում կայացած Հաւաքական անվտանգութեան պայմանագրի կազմակերպութեան հաւաքական անվտանգութեան խորհրդի նստաշրջանում ասել էր Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահ Սերժ Սարգսեանը եւ անդրադարձել հաւաքական անվտանգութեան պայմանագրի կազմակերպութեան հաւաքական անվտանգութեան խորհրդի սեպտեմբերեան նստաշրջանում ձեռքբերուած...

«Ապառաժ»-ի Հարցազրոյցը «Մոտուս Վիվենտի» Կենտրոնի Ղեկավար, Դիւանագէտ Արա Պապեանի Հետ Վարեց` ԱՐՄԻՆԷ ՆԱՐԻՆԵԱՆ 1920թ. նոյեմբերի 22-ին Վուտրօ Ուիլսընը կայացրել է իր իրաւարար վճիռը եւ դեկտեմբերի 6-ին պաշտօնապէս փոխանցել է Փարիզ` դաշնակից ուժերի Գերագոյն մարմինին: Այդ վճռի պաշտօնական եւ ամբողջական անուանումն է` «Միացեալ Նահանգների նախագահի որոշումը Թուրքիայի ու Հայաստանի միջեւ սահմանի, Հայաստանի` դէպի ծով ելքի եւ հայկական սահմանին յարակից թուրքական տարածքի ապառազմականացման...

ՄԵԼԻՆԷ ԱՆՈՒՄԵԱՆ Թուրքագէտ, պատմական գիտութիւնների թեկնածու Յօդուածը, որպէս զեկուցում, ներկայացուել է 18 դեկտեմբերի 2015-ին Հայաստանի սփիւռքի նախարարութեան նախաձեռնութեամբ Հայաստանի Հանրապետութեան Գիտութիւնների Ազգային Ակադեմիայի նախագահութեան նիստերի կլոր դահլիճում կազմակերպուած «Հայոց ցեղասպանութեան ժխտողականութիւնը նորօսմանականութեան գաղափարախօսութեան համատեքստում» խորագրով գիտաժողովին: Վերջին տարիներին Հայոց ցեղասպանութեան պատմագրութեան մէջ աւելի յաճախ է ուշադրութեան արժանանում այն փաստը, որ երիտթուրքերի` հայերի բնաջնջմանն ուղղուած քաղաքականութիւնը թուրքերի կողմից դատապարտուել է դեռեւս...

«ՀԱՅԵՐՆ ԱՅՍՕՐ» Հայ ժողովրդին աջակցած հինգ միսիոնար կանանց ճակատագրերն ու պատմութիւններն ամփոփող «Փրկութեան քարտէզ» ժապաւէնը շարունակում է իր յաղթարշաւը: Շարժապատկերի մտայղացման հեղինակ, գլխաւոր արտադրիչ եւ «Ման փիքճրզ» սթիւտիոյի հիմնադիր տնօրէն Մանուէլ Սարիբէկեանն «Արմենփրես»-ին տեղեկացրեց, որ ժապաւէնը կը ցուցադրուի Լիբանանում, Էսթոնիայում, հնարաւոր է նաեւ` Պուլկարիայում, Միացեալ Նահանգներում: «Մօտակայ 5-6 ամիսներին ուրուագծուած է, թէ ո՛ր երկրներում է ցուցադրուելու ժապաւէնը: Որոշ երկրների հետ...

ՖԵՐՏԱ ՊԱԼԱՆՃԱՐ «Հրանդ Տինք» հիմնադրամի` 2011 թ. սկսած գործող բանաւոր պատմութիւն նախագիծը ընթերցողների դատին ներկայացրեց «Լռութեան ձայնը» շարքի չորրորդ` «Խօսում են իզմիթցի հայերը» խորագրով գիրքը: Ներկայացնում ենք գրքում տեղ գտած հարցազրոյցներից որոշ հատուածներ: Գիրքը ներկայացնում է այն անձանց հետ հարցազրոյցները, որոնց ընտանիքի արմատները հասնում են 1915 թ. Օսմանեան կայսրութեան կազմում գտնուած Իզմիթի (Նիգոմեդիա) սանճաքի (գաւառ) Իզմիթ, Պահչեճիկ (Պարտիզակ-«Ակունք»-ի խմբ.), Ատափազարը,...

«Արմէնփրէս»-ի Հարցազրոյցը ԼՂՀ Պաշտպանութեան Նախարար, Զօրավար Լեւոն Մնացականեանի Հետ Այսպիսի գնահատական տուեց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան Պաշտպանութեան նախարար, պաշտպանութեան բանակի հրամանատար, զօրավար Լեւոն Մնացականեանը «Արմէնփրես»-ի հետ զրոյցում: Նա խօսել է սահմանային անվտանգութեան ու բանակի առջեւ ծառացած մարտահրաւէրների մասին: «ԱՐՄԷՆՓՐԵՍ».- Պարո՛ն Մնացականեան, եթէ ամփոփելու լինենք 2015 թուականը, ինչպիսի՞ն էր այն Արցախի բանակի համար: ԼԵՒՈՆ ՄՆԱՑԱԿԱՆԵԱՆ.- Բանակաշինութեան տեսանկիւնից 2015 թուականն Արցախի զինուած ուժերի...

«ՆՈՐ ՄԱՐՄԱՐԱ» Թուրք ազատամիտ հրապարակագիր մտաւորական Ռակըպ Զարաքօլու, որ ներկայիս Եւրոպա կ՛ապրի, Պերլինի Շարլոթենպուրկի քաղաքապետութեան սրահին մէջ հայոց եկեղեցիի ու մշակութային կեդրոնին կողմէ կազմակերպուած հաւաքոյթի ընթացքին ելոյթ մը ունեցաւ ու իր խօսքերուն սկսաւ` ողջունելով սա լեզուներով. «Բարեւ ձեզ, շլոմօ, շալոմ, քալիմէրա, սեր զաւա»: «Ձեզ կ՛ողջունեմ 1915-ի Ցեղասպանութեան զոհուած ժողովուրդներու լեզուով», ըսաւ Զարաքօլու իր բանախօսութեան սկսելէ առաջ: Բանախօսութեան թեման հետեւեալն էր`...

ԳԱՅԵԱՆԷ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ Լեւոն Լաճիկեանի խօսքով, պոլսահայութեանը կորցնել` նշանակում է արեւմտահայութեան այդ ողջ ժառանգութիւնը կորցնել: «Պոլիսը` մօտ եւ հեռու». ահա այս խորագրով արուեստաբան, նկարիչ Լեւոն Լաճիկեանի անհատական ցուցահանդէսն էր վերջերս բացուել Պոլսում` պոլսահայ համայնքի նախաձեռնութեամբ: Ցուցահանդէսում ներկայացուած են մի քանի տասնեակ գծանկարներ, որոնք պատկերում են հին ու նոր Պոլիսները: Արուեստագէտը իր հոգու թելադրանքով փորձել է ներկայացնել Պոլսոյ հայկական այն թաղամասերը, պատմամշակութային...

«Հայերն Այսօր» Ամերիկեան «Հաֆինկթըն Փոսթ» պարբերականն անդրադարձել է ամերիկահայ լուսանկարիչ Տիանա Մարկոսեանի «1915» ֆոթոնախագծին, որը ներկայացնում է Հայոց ցեղասպանութեան վերապրածների անձնական յուշերն ու պատմութիւնները: «Միտիամաքս.Էյ.Էմ»-ի  փոխանցմամբ` 2014 թ. հոկտեմբերին Տիանա Մարկոսեանը կարողացաւ Հայաստանում հանդիպել Ցեղասպանութիւնը վերապրած 10 անձանց հետ, որոնցից միայն երեքը` Մովսէս Հանէշեանը, Մարիամ Սահակեանը եւ Եփրաքսիա Գէորգեանը, կարողացան հեղինակին պատմել այն մասին, թէ ինչպէ՛ս էին ապրում իրենց ծննդավայրում...